Nobel Kimya Ödülü, Lityum-iyon pilleri geliştiren uzmanların oldu

0

Nobel Kimya Ödülü bu yıl, “lityum iyon bataryaların icat edilmesine katkıda bulunan çalışmalarından ötürü” bilim insanları John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Akira Yoşino’ya verildi. Ödülü bu yıl, 97 yaşında kazanan ABD’li John B. Goodenough ise ödülü kazanan “en yaşlı bilim insanı” olarak kayıtlara geçti.

Nobel Kimya Ödülü bu yıl, “lityum iyon bataryaların icat edilmesine katkıda bulunan çalışmalarından ötürü” bilim insanları John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Akira Yoshino’ya verildi.

Stanley Whittingham; 1970’lerin başında ilk fonksiyonel lityum bazlı pilin temellerini attı ( R1) John Goodenough; lityum pilin potansiyelini 2 katına çıkartarak daha güçlü ve kullanışlı bir pil için doğru koşulları yarattı ( R2) Akira Yoshino; Pili, saf lityum hammaddesinden daha güvenli olan lityum iyonlarına dayandırdı ve bunu da pratikte uygulanabilir hale getirdi ( R3)

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nden yapılan açıklamada, 2019 Nobel Kimya Ödülü’nün “lityum iyon bataryaların icat edilmesine yönelik çalışmalarından ötürü” ABD’li John B. Goodenough, İngiliz M. Stanley Whittingham ve Japon Akira Yoshino arasında paylaştırıldığı belirtildi.

Açıklamada, “Günümüzde dizüstü bilgisayarlardan cep telefonlarına kadar çok sayıda elektronik araçta kullanılan lityum iyon bataryalar, insan yaşamında çığır açtı. Bu yılın Kimya Ödülü kazananları, çalışmalarıyla kablosuz ve fosil yakıtlardan bağımsız bir toplumun temellerini attılar.” ifadelerine yer verildi.
 

 
WHITTINGHAM, “İLK LİTYUM BATARYAYI YAPAN” İSİM OLDU


İngiliz kimyager M. Stanley Whittingham, 1970’li yılların petrol krizi sırasında, fosil yakıtlardan bağımsız olarak çalışabilecek yeni bir teknoloji arayışı içinde lityum maddesinin elektronlarını dışa aktarma konusundaki büyük potansiyelini keşfetti.

Lityum elementi ile deneyler yapan Whittingham, ilk lityum bataryayı yapan isim oldu.

ABD’li katı hal fizikçisi John B. Goodenough, lityum bataryaların potansiyelini iki katına çıkaran koşulları yaratarak, kullanımı daha pratik hale getiren çalışmalara öncülük etti.

Japon kimyager Akira Yoşino Yoşino da bataryalardaki saf haldeki lityumu bütünüyle çıkarıp, bataryaları yalnızca lityum iyonlarıyla çalışabilir hale getirdi. Bu icat, bataryaların pratik hayatta yaygın kullanımını mümkün hale getirdi.

Goodenough, Whittingham ve Yoshino, ödülün yanı sıra 9 milyon İsveç Kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) para armağanının da sahibi oldu.

NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ


Nobel Ödülleri’nin verilmeye başladığı 1901’den bu yana 111 kez Nobel Kimya Ödülü verildi.


Toplam 184 kişiye layık görülen ödüllerden 63’ü tek kişiye verilirken, 23’ü 2 kişi, 25’i ise 3 kişi arasında paylaştırıldı.


Nobel Kimya Ödülü’ne bugüne dek 5 kadın layık görüldü: Marie Curie (1911), Curie’nin kızı Irene Joliot-Curie (1935), Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964), Ada Yonath (2009) ve Frances H. Arnold (2018).


Nobel Kimya Ödülü’nü alan en genç bilim insanı Frederic Joliot oldu. Joliot, 1935’te eşi Irene Jolio-Curie ile ödülü kazandığında 35 yaşındaydı.


Ödülü bu yıl, 97 yaşında kazanan ABD’li John B. Goodenough ise ödülü kazanan “en yaşlı bilim insanı” olarak kayıtlara geçti.


Nobel Kimya Ödülü’nü 2015’te Türk bilim insanı Aziz Sancar kazanmıştı. Sancar, “Nobel Ödülü kazanan ilk Türk bilim insanı” olmuştu.

Daha detaylı bilgi için : https://www.sciencenews.org/article/lithium-ion-battery-chemistry-nobel-prize

CNN TÜRK 10.10.2019

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here